Sivil Düşün destekleri, hakları yaşatan tüm çalışmalara açık. Büyük fikir ve kaynakları olmayanlara, kendi yağıyla kavrulan ya da sadece yerelinde tanınan oluşumlara… Bakışıyla, sözüyle, çabasıyla fark yaratanlara… Mahallede ezberleri bozanlara, eski köyü yeni adetle tanıştıranlara, şehre yeni bir film getirenlere… Sivil Düşün, yeni serisi Burada Çok Şey Değişti! ile, orada işleri değiştirenlerin hikayelerini anlatmaya başlıyor.
ORASI NERESİ?
Mahallede ezberleri bozanların, eski köyü yeni adetle tanıştıranların, şehre yeni bir film getirenlerin hikayelerine heyecanla devam ediyoruz. Bu ay, dünyanın hala yaşayan en eski kentlerinden birinde; toprağı verimli, iklimi hoş Van’dayız. Ait olduğu coğrafya ne kadar çetinse de, içinden geçen nehirler ve etrafına kurulduğu kocaman gölüyle Van, bir denge ve uyum şehri aslında.
NE DEĞİŞTİ?
Kürtler için aile bağları çok önemlidir, diyor Selam Salar Çakay. Düğünleri, taziye ziyaretleri eksik olmaz; bu yüzden de birebir temas içinde olmak, gündelik yaşamın ayrılmaz bir parçasıdır, diye de ekliyor. Kendisi, Van Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde görevli bir sağlık çalışanı. Çakay, sadece kendi çalıştığı hastaneye günde ortalama 4 bin 500 civarında kişinin hasta veya hastalık taşıma potansiyeliyle başvurduğunu anlatıyor. Şehrin bir diğer önemli sağlık kurumu olan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Araştırma Hastanesi için ise bu sayı, yaklaşık 6 bin civarında.
Çakay’a göre, Kürtlerin geniş aile kültürüne sahip çıkmaları onları, salgın zamanında doğrudan bir risk grubuna dönüştürmüş. Öte yandan, halkın farkındalık sahibi olmasını sağlayacak Kürtçe bilgi ve materyalin bulunmayışı, durumu kötüleştirmiş. Çünkü malum, bu zor zamanlarda tedbirlere uymak kadar hayati olan bir başka konu da, bilgiye erişebilmek. Doğru zamanda sahip olduğumuz güvenilir bilgi, bizi maske kullanmak, evde kalmak ya da sosyal mesafeye uymak kadar koruyor virüsten. Kürtçenin Serhad ağzının yoğun olarak konuşulduğu Van’da, salgının en hassas hale getirdiği grupların başında yaşlı bireyler geliyor çünkü çoğunluğu ya Türkçe bilmiyor ya da anlayamıyor.
NASIL DEĞİŞTİ?
Selam Salar Çakay, aynı zamanda şehrin sosyal hayatında karşılaşılan sorunları çözmek için gönüllü çalışmalar yürüten Tamara Sanat Kültür Turizm Derneğinin de başındaki isim. Dernek, kültürel bir farklılığın en temel haklardan olan sağlık hakkını zedeleme olasılığını görmüş ve hem şehirdeki bilgi kirliliğinin önüne geçmek hem de bulaş sayısını azaltmak yolunda elini taşın altına koymaya karar vermiş. Ekibin Sivil Düşün ile yolları da bu vesileyle kesişmiş. Bizi Bağlayan Şeyler Özel Desteğine yaptıkları başvuru kabul alınca kafalarındaki planı hayata geçirmek için kolları sıvamışlar.
Gün boyunca Van’daki hastanelerin ekranlarından yayınlanmak üzere, salgından korunma yolları hakkında bilgi veren bir Kürtçe video, yanı sıra tüm sağlık kuruluşlarında yaygınlaştırmak için broşürler hazırlamışlar.
Tüm içerikler, Sağlık Bakanlığının Covid-19 ile mücadele eylem planı ile Dünya Sağlık Örgütü ve Türk Tabipler Biriliği’nin öngörüleri kılavuzluğunda birebir çeviri yapılarak hazırlanmış. Böylece emekleri, resmi kurumların çalışmalarını tamamlayıcı niteliğe kavuşmuş. Öyle ki, İl Sağlık Müdürlüğü, ekibe telefonla ulaşarak tebriklerini iletmiş. Reklam ve ilanların da gücüyle, çalışmanın etkisi katlanmış. Özellikle de kırsalda yaşayıp herhangi bir sebeple hastaneye gelenler, evden çıkmamak ve temastan kaçınmanın hastalığın yayılmasında ne kadar büyük bir rolü olduğunu daha iyi kavramaya başlamışlar. Çalışma dilden dile yayılıp medyada işlenince, çevre illerden de arayıp soranlar artmaya başlamış. Hakkari’den, Ağrı’dan, Muş’tan ulaşarak bu işi kendi şehrmizde biz nasıl hayata geçiririz diye soranlarla deneyimler paylaşılmaya bile başlanmış.
Salgında geçirdiğimiz günler birbirini kovalarken, Van’ın hastane duvarlarındaki ekranlar Türkçe ve Kürtçe dillerinde mesafe kuralını tekrarlamaya devam ediyor. Karayla suların bir arada var olduğu şehirde, her zaman olduğu gibi uyum ve denge kazanıyor. Sivil Düşün, oradaki değişime ufak da olsa katkı sunmuş olmanın sevinciyle bu hikayeyi bitiriyor. Onlar ermiş muradına, hepimiz çıkalım kerevetine.
Kürtçe broşürü görüntülemek için tıklayın.
İllüstrasyonlar: Aslı Alpar